دامپتراک چیست؟ آشنایی با انواع دامپتراک و اطلاعات وزن آنها

در گذشته بیل و گاو‌آهن تنها وسایل تغییر در زمین بود. اما امروزه تجهیزات سنگین زیادی برای ساخت‌وساز، معدن، کشاورزی و… به‌وجود آمده‌اند که هرکدام برای وظایف خاصی مورد نیاز هستند. یکی از این تجهیزات، دامپتراک است؛ یک کامیون بزرگ برای حمل بارهای سنگین، که دارای یک محفظه خالی بزرگ در قسمت عقب است. این محفظه با استفاده از لولا از یک طرف بالا آمده تا مواد داخل خود را روی زمین یا در جای مورد نظر تخلیه کند.

ما در این مقاله جنبه‌های مختلف دامپتراک را بررسی کرده و قطعات دامپتراک را معرفی می‌کنیم.

دامپتراک چیست؟

دامپتراک (Dump Truck) یا کامیون کمپرسی که به‌عنوان کامیون تخلیه (Tipper Truck) نیز شناخته می‌شود، وسیله نقلیه‌ای است که برای حمل و تخلیه مواد فله مانند شن، ماسه، نخاله یا زباله‌های تخریب طراحی شده است. این وسیله معمولاً در ساخت‌وساز، معدن و سایر صنایع سنگین استفاده می‌شود. دارای یک جعبه بزرگ سر باز در قسمت عقب است که به بدنه لولا شده و مجهز به پیستون‌های هیدرولیک برای بلند‌کردن قسمت جلویی است. با بلندکردن قسمت جلویی، مواد از پشت به بیرون ریخته می‌شوند.

آشنایی با انواع مدل های دامپتراک های موجود در ایران و خارج

انواع دامپتراک در ایران و خارج

کامیون‌ های کمپرسی در طیف وسیعی از اندازه‌ها و پیکربندی‌ها، از ماشین‌های کوچک (برای پروژه‌های ساختمانی مسکونی) تا مدل‌های سنگین‌تر و بزرگ‌ترِ مورد استفاده در معدن و سایر کاربردهای صنعتی، وجود دارند. در اینجا با رایج‌ترین انواع دامپتراک آشنا خواهید شد.

1. دامپتراک استاندارد

دامپتراک استاندارد (Standard dump truck) رایج‌ترین نوع کمپرسی، با یک شاسی و بدنه هیدرولیک که در عقب نصب شده است.

2. کامیون کمپرسی مفصلی

دامپتراک مفصلی (Articulated dump truck) از یک بخش کابین در جلو و یک بدنه کمپرسی تشکیل شده است که توسط مکانیزم لولا به هم متصل می‌شوند. بدنه کمپرسی در نقطه‌ای از مفصل که مستقیماً در پشت کابین قرار دارد متصل می‌شود.

3. کامیون تخلیه ترانسفر 

دامپتراک تخلیه ترانسفر (Transfer dump truck) به‌عنوان کامیون «اسلینگر» (Slinger) نیز شناخته می‌شود. این وسیله نقلیه دارای یک تریلر جداگانه متصل به شاسی است. تریلر دارای یک تسمه نقاله متحرک است که می‌تواند مواد را به قسمت جلویی تریلر منتقل کند، تا همه در یکجا جمع نشده و به‌شکل مرتب در پشت کامیون قرار بگیرند.

4. دامپتراک اسلاید 

در کامیون تخلیه مدل (Side dump truck) بدنه تخلیه به یک طرف کج می‌شود و اجازه می‌دهد تا مواد به بیرون بریزند. این کامیون‌ها معمولاً برای تعمیر و نگهداری بزرگ‌راه‌ها و همچنین برای ریختن مواد در ترانشه‌ها یا گودال‌ها استفاده می‌شوند.

5. کامیون کمپرسی نیمه‌ تریلر 

دامپتراک نیمه کمپرسی (Semi-trailer end dump truck) دارای بدنه کمپرسی هیدرولیک متصل به نیمه‌‌ی تریلر است که به یک کابین متصل شده است. تریلر به‌سمت عقب متمایل می‌شود تا مواد را تخلیه کند.

6. کامیون تخلیه پایین تریلر

کامیون کمپرسی پایین تریلر (Bottom dump truck) که به‌عنوان belly dump نیز شناخته می‌شود، دارای بدنه کمپرسی به سبک تاشو است که در پایین باز می‌شود و اجازه می‌دهد مواد به‌صورت کنترل‌شده روی زمین تخلیه شوند.

7. کامیون دامپتراک آفرود

دامپتراک های آفرود (Off-road dump truck) به‌طور خاص برای استفاده در زمین‌های ناهموار و شرایط خارج از جاده ساخته شده است. دارای لاستیک‌های بزرگ و سیستم‌های تعلیق سنگین است و معمولا در معدن به‌کار گرفته می‌شود.

یک دامپتراک از چه اجزا و قطعاتی تشکیل شده است؟

قطعات دامپتراک شامل چه مواردی است؟

قطعات دامپتراک شامل موارد زیر هستند:

• شاسی (Chassis)

شاسی چهارچوبی است که موتور، کابین و بدنه کمپرسی را پشتیبانی می‌کند. معمولاً از فولاد ساخته شده و برای مقاومت در برابر بارهای سنگین و زمین ناهموار مناسب است.

• موتور (Engine)

موتور منبع تغذیه کامیون کمپرسی است و انرژی مورد نیاز برای حرکت کامیون و راه‌اندازی سیستم هیدرولیک، که بدنه کمپرسی را بالا و پایین می‌برد، را تامین می‌کند. کامیون‌های کمپرسی معمولاً با موتورهای دیزلی کار می‌کنند که به دلیل گشتاور و دوام بالا شناخته شده‌اند.

• کابین (Cab)

جایی است که راننده برای کار با وسیله نقلیه در داخل آن می‌نشیند و شامل تمام کنترل‌ها برای رانندگی و کار با بدنه دامپتراک است.

• بدنه تخلیه (Dump body)

بدنه تخلیه محفظه‌ای است که مواد در حال حمل را در خود نگه می‌دارد. معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته شده و برای بالا و پایین‌بردن توسط سیلندرهای هیدرولیک طراحی شده است. این بخش از دامپتراک بسته به نوع ماده‌ای که حمل می‌کند، در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند.

• سیستم هیدرولیک (Hydraulic system)

این سیستم وظیفه بالا و پایین‌بردن بدنه دامپ را بر عهده دارد و شامل یک پمپ هیدرولیک، سیال هیدرولیک، سیلندرهای هیدرولیک و شیرهای کنترل است. هنگامی‌که راننده، سیستم هیدرولیک را فعال می‌کند، پمپ، سیال را به سیلندرها می‌فرستد، سیلندرها امتداد یافته و بدنه تخلیه را بلند می‌کنند.

• سیستم تعلیق (Suspension system)

سیستم تعلیق وظیفه تحمل وزن کامیون و بار آن و همچنین یک سواری راحت برای راننده را بر عهده دارد. معمولاً از فنر، کمک‌فنرها و سایر اجزایی تشکیل شده است که ضربه‌ها و ارتعاشات را جذب می‌کنند.

• لاستیک (Tires)

یک کامیون کمپرسی به لاستیک‌های سنگین نیاز دارد که بتواند وزن کامیون و بار را تحمل کرده و در عین حال در زمین‌های ناهموار حرکت کند. لاستیک‌ دامپتراک کشش و پایداری دامپتراک را فراهم می‌کنند.

بیشتر بخوانید: انواع لاستیک خودرو + بررسی کاربردها و ویژگی‌های انواع تایر

• درب عقب (Tailgate)

این پانل پشتی بدنه کمپرسی را می‌توان برای خارج‌کردن بار باز کرد.

کامیون‌های کمپرسی نسبتا ساده هستند. بدنه کمپرسی و سیستم هیدرولیک حیاتی‌ترین قسمت‌های آن هستند، زیرا به دستگاه اجازه می‌دهند تا وظیفه اصلی خود را که حمل و تخلیه مواد است را به‌طور موثر انجام دهند.

کاربرد دامپتراک

کامیون کمپرسی عمدتاً برای حمل‌ونقل و تخلیه مواد سست مانند خاک، شن، ماسه و سنگ استفاده می‌شود. استفاده از این دستگاه در کاربردهای ساخت‌و‌ساز، معدن، محوطه‌سازی و همچنین حذف زباله‌های شهری و مسکونی رایج است.

وظیفه اصلی کامیون کمپرسی حمل و تخلیه سریع و کارآمد مواد است که این ماشین را به یک ابزار ارزشمند برای بسیاری از مشاغل و صنایع تبدیل می‌کند.

موارد زیر کاربردهای رایج این ماشین صنعتی هستند:

• ساخت‌و‌ساز: حمل‌و‌‌نقل مواد مانند ماسه، شن، و آسفالت به سایت‌های ساختمانی
• استخراج معادن: حمل‌و‌نقل مواد سنگین، مانند سنگ معدن و سنگ، از سایت‌های معدن به مناطق فرآوری
• محوطه‌سازی: تحویل خاک، مالچ و سایر مصالح محوطه‌سازی برای پروژه‌های مسکونی و تجاری
• تعمیر و نگهداری جاده: توزیع موادی مانند شن برای تعمیر و نگهداری جاده
• تخریب: حذف آوار و مواد زائد از محل‌های تخریب
• مدیریت پسماند: جمع‌آوری و انتقال مواد زائد به محل‌های دفن زباله یا تاسیسات بازیافت.
• پروژه‌های مهندسی عمران: در پروژه‌های بزرگ‌مقیاس مانند ساخت جاده‌ها، پل‌ها و فرودگاه‌ها، برای جابه‌جایی خاک و مواد استفاده می شود.
• کشاورزی: ​​حمل‌ونقل مواد فله‌ای مانند خوراک، کود و مواد اصلاحی خاک.
• برف‌زدایی: برای برداشتن برف از جاده‌ها و پارکینگ‌ها در هوای زمستانی

وزن دامپتراک ها

وزن دامپتراک بسته به عوامل مختلفی مانند اندازه، مدل و تعداد محورهای آن می‌تواند متفاوت باشد. به‌طور کلی، کامیون‌های کمپرسی خالی استاندارد، از 20000 تا 30000 پوند (9070 تا 13607 کیلوگرم) وزن دارند.

هنگامی‌که یک کامیون کمپرسی بارگیری می شود، وزن آن به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. وزن بارگیری کامیون کمپرسی با توجه به‌نوع موادی که حمل می‌کند و حجمی که می‌تواند در خود جای دهد متفاوت است. به‌طور متوسط، یک کامیون کمپرسی استاندارد می‌تواند باری بین 10 تا 20 تن (9070 تا 18144 کیلوگرم) را حمل کند. این ظرفیت وزنی می‌تواند بر‌اساس اندازه و پیکربندی دامپتراک متفاوت باشد.

لازم به ذکر است که این تنها درمورد وزن دامپتراک استاندارد بود، دامپتراک‌های بزرگ‌تر وقتی بارگیری می‌شوند، دارای وزن بسیار بیشتری هستند. برای مثال Bottom dump truck در حالت خالی حدود 25000 تا 35000 پوند (11340 تا 15875 کیلوگرم) وزن دارد.

بیشتر بخوانید: شاخص وزن لاستیک چیست؟ جدول شاخص تحمل وزن تایر

بزرگ ترین دامپتراک جهان در کنار یک کامیون معمولی

بزرگترین دامپتراک جهان

بزرگ‌ترین دامپتراک جهان مدل BelAZ 75710 است که توسط شرکت بلاروسی BelAZ تولید می‌شود. در این جدول برخی از ویژگی‌های کلیدی این دامپتراک غول پیکر را برمی‌شماریم تا به عظمت ساخت آن پی ببرید:

BelAZ 75710 عمدتاً در عملیات معدن‌کاری در مقیاس بزرگ استفاده می‌شود، جایی که ظرفیت و قدرت بسیار زیاد مورد نیاز است تا مقادیر زیادی از مواد را به‌طور موثر جابه‌جا کند.

سخن آخر

دامپتراک یا کامیون کمپرسی وسیله نقلیه‌ای تخصصی است که برای حمل‌و‌نقل و تخلیه مواد فله طراحی شده است و به‌طور گسترده در ساخت‌وساز، معدن، محوطه‌سازی و مدیریت زباله استفاده می‌شود. انواع مختلفی از کمپرسی‌ها از جمله کمپرسی‌های استاندارد، مفصلی، انتقالی، جانبی، سوپر و پایین وجود دارد که هرکدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. BelAZ 75710 بزرگترین کامیون کمپرسی در جهان است که می‌تواند تا 450 تن متریک را حمل کند. به‌طور کلی، کامیون‌های کمپرسی نقش مهمی در جابه‌جایی کارآمد مواد در صنایع مختلف دارند.

منبع: liningsinc ، almarwan

تدارک صنعت پویان

سوالات متداول

• بزرگترین دامپتراک جهان چه مدلی است؟

غول پیکرترین دامپتراک جهان مدل BelAZ 75710 است که توسط شرکت بلاروسی BelAZ تولید می‌شود. BelAZ 75710 عمدتاً در عملیات معدن‌کاری در مقیاس بزرگ استفاده می‌شود، جایی که ظرفیت و قدرت بسیار زیاد مورد نیاز است تا مقادیر زیادی از مواد را به‌طور موثر جابه‌جا کند.

• کامیون‌های کمپرسی چه کاربردهایی دارند؟

دامپتراک‌ها عموما در ساخت‌و‌ساز، استخراج معادن، محوطه‌سازی، تعمیر و نگهداری جاده، تخریب، مدیریت پسماند، پروژه‌های مهندسی عمران، در کشاورزی و برف‌زدایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.